Amsterdam koestert zijn bijzondere gebieden
Als het aan Amsterdam ligt, heeft de stad er straks 3 beschermde stadsgezichten bij. Het college van B en W heeft ‘ja’ gezegd tegen het voorstel van 3 erfgoedorganisaties om 3 gebieden aan te wijzen als gemeentelijk beschermd stadsgezicht. Het gaat om een deel van Oud-Zuid en West, de Admiralenbuurt en Betondorp. Amsterdam wil deze gebieden beschermen vanwege hun hoge stedenbouwkundige, architectonische en cultuurhistorische waarde. Nu het college heeft ingestemd, kan de procedure beginnen.
De aanvraag om de gebieden aan te wijzen als gemeentelijk beschermd stadsgezicht is gedaan door erfgoedorganisaties Heemschut, het Cuypersgenootschap en Amstelodamum. Het voornemen van B en W ligt vanaf half april 6 weken ter inzage. Belanghebbenden kunnen hun mening geven.
Beschermd stadsgezicht
Als we een stadsgebied beschermen, willen we het historische karakter behouden. Dan hebben we het over de inrichting van een gebied, het stratenpatroon en de manier waarop groen en water in het gebied zijn ingebed. Maar ook hoe de panden staan en de materialen, kleuren en gevels van gebouwen maken een gebied tot een herkenbaar en eigen geheel.
Mogelijkheden
De status van beschermd stadsgezicht betekent niet dat er helemaal niets meer mag of kan in dat gebied. Vernieuwing zoals woningbouw en verduurzaming blijven binnen de gebieden mogelijk. Maar de veranderingen mogen het bijzondere ruimtelijke karakter niet aantasten. Wat wel en niet mag, leggen we vast in het bestemmingsplan of het omgevingsplan van de gebieden. Er gelden nu al regels dat je niet zonder vergunning mag slopen.
Weerspiegeling stadsgeschiedenis
De 3 gebieden die nu het traject naar gemeentelijk beschermd stadsgezicht ingaan, weerspiegelen de groei van de stad vanaf het eind van de 19e eeuw tot en met het eerste kwart van de vorige eeuw. Zowel de stedenbouwkundige opzet als de bebouwing en de groenaanleg zijn nog goed herkenbaar en kenmerkend voor deze periode van de stadsgeschiedenis.
Dit zijn de 3 gebieden die we willen beschermen en dit is waarom we het karakter van deze gebieden zo waardevol vinden:
- Het gebied in Oud-Zuid en West is de Overtoom- en Vondelbuurt ten noorden van het Vondelpark, Concertgebouw- en Museumpleinbuurt en De Pijp met de Amsteloevers. Deze delen van Oud-Zuid zijn kenmerkend voor de Nederlandse stedenbouw tussen 1860 en 1910. Er staan huizen die gebouwd werden voor zowel de ‘gegoede burgerij’ als voor middenstanders en arbeiders. De bebouwing in Oud-Zuid is van hoge kwaliteit en relatief goed bewaard gebleven.
- De Admiralenbuurt in stadsdeel West is een voorbeeld van een volkswijk uit de jaren ’20 van de vorige eeuw. Dat zien we onder andere aan het wegenpatroon waarin je nog steeds de oude inrichting langs sloten kunt herkennen. De ruimtelijke structuur en de oorspronkelijke bebouwing met het Mercatorplein, dat ontworpen werd door H.P Berlage, is zeer goed bewaard gebleven.
- Betondorp is een uniek voorbeeld van een Nederlands tuindorp. Kenmerkend is de experimentele bouw, met een opvallend gebruik van (veel) beton. Dat was toen een modern en relatief goedkoop bouwmateriaal. Hiermee kon Amsterdam in korte tijd veel nieuwe woningen bouwen. Daarnaast kent Betondorp een markante bewonersgeschiedenis, van de vele Joodse arbeiders die vlak na de bouw rond 1925 naar de wijk verhuisden, tot latere bewoners als Johan Cruijff en Gerard en Karel van het Reve.
